Mistyka Karmelu

Z wielką satysfakcją przyjmuję do wiadomości fakt, że Wydawnictwo Karmelitów Bosych postanowiło wznowić moją książkę Mistycy i mistyka Karmelu, wydaną w 2007 roku. Książka powstawała przez około dziesięć lat, gdyż zbierała artykuły i konferencje pisane i głoszone w tym czasie, a teraz po kolejnym dziesięcioleciu, gdy jej nakład od dawna jest wyczerpany, ukazuje się znowu pod nieco zmienionym, bardziej odpowiednim tytułem: Mistyka Karmelu. Rezygnuję z części tytułu „mistycy”, gdyż sugeruje ona, że w książce będą ukazani poszczególni mistycy, a następnie ich doktryna. Tymczasem nie przedstawiam tutaj biografii karmelitańskich mistyków, a chodziło mi o zawarcie już w tytule prawdy, że nasi mistycy piszą, odwołując się własnego doświadczenia; i że ich życie z całym swoim bogactwem wyprzedza doktrynę. Przyjmując ten związek jako oczywistość, możemy od razu przejść do mistycznego przesłania wybitnych postaci Karmelu, które razem tworzy bogactwo duchowości karmelitańskiej.
Na ewentualną czyjąś wątpliwość, czy ta doktryna nie zdezaktualizowała się nieco przez ostatnie dziesięć lat, należy odpowiedzieć z całym przekonaniem, że nie. Najgłębsza treść doświadczenia mistycznego zawsze posiada odniesienie do zbawczego Misterium Chrystusa. To Misterium w każdym przypadku stanowi źródło mistyki. Mogą zmieniać się historyczne i osobiste uwarunkowania doświadczenia, ale nigdy jego istota. Prezentowane tu teksty analizują i przedstawiają wnioski o charakterze uniwersalnym. Zresztą opracowania o charakterze teologicznym z natury rzeczy noszą na sobie znamię obiektywności, jakkolwiek wychodzą od doświadczenia subiektywnego. Dobra Nowina zawsze jest aktualna; przesłanie wielkich mistyków podobnie. Dla przykładu: św. Teresa od Jezusa i św. Jan od Krzyża żyjący w wieku XVI, zostali ogłoszeni doktorami Kościoła Powszechnego dopiero w wieku XX; zaś po stu latach od swoich urodzin najmłodszym doktorem Kościoła ogłoszono św. Teresę z Lisieux.
Studium tej pozycji może być pomocą, a jednocześnie zachętą do lektury dzieł naszych mistyków. Osobistego kontaktu z mistykiem poprzez jego pisma nie zastąpi nawet najlepsze opracowanie.
Gdy chodzi o treść tej pozycji, dotyczy ona przesłania – oczywiście fragmentarycznego wynikającego z genezy i charakteru zamieszczonych tu tekstów – trzynastu wybitnych postaci Karmelu. Od poprzedniej książki to wydanie różni się dodaniem rozdziału dotyczącego św. Marii od Jezusa Ukrzyżowanego, znanej jako Mała Arabka lub Palestynka, całkowitym przepracowaniem artykułu o mistyce, oczywiście nowym wprowadzeniem do całego dzieła, a także zaktualizowaniem zamieszczonych na końcu informacji o Karmelitańskim Instytucie Duchowości i o książkach mojego autorstwa.
Mistyka Karmelu związana jest z samą istotą Dobrej Nowiny. Nasi święci dają świadectwo osobistej „szczęśliwej przygody”, która doprowadziła ich do mistycznego zjednoczenia z Bogiem. Jako świadkowie zbawczej, przemieniającej obecności Boga w ich życiu nie narzucają swojej doktryny, ale są jak lampiony postawione przez Boga na naszej drodze; czy – jak wyraził się papież Pius XI o św. Teresie z Lisieux – „słowem Boga dla świata”. Jesteśmy wolni w jego przyjęciu.

Jerzy Wiesław Gogola OCD