Ebook: Jan od Krzyża. Poezje wybrane w tłumaczeniu St. Barańczaka

Święty Jan od Krzyża napisał kilkanaście utworów poetyckich, jednak żaden z nich nie zachował się w rękopisie. Wydania krytyczne jego poezji opierają się na odpisach zawartych w trzech kodeksach Pieśni duchowej, w których wiersze umieszczono na końcu. Te trzy manuskrypty to: kodeks Pieśni duchowej w redakcji A, znajdujący się klasztorze Karmelitanek Bosych w Sanlúcar de Barrameda (Andaluzja), kodeks Pieśni duchowej w redakcji A-1, znajdujący się w Sacromonte (dzielnica Grenady) oraz kodeks Pieśni duchowej w redakcji B, znajdujący się w klasztorze Karmelitanek Bosych w Jaén.
Oryginały wierszy Jana od Krzyża podajemy za wydaniem krytycznym dzieł, opracowanym przez Eulogio Pacho OCD na podstawie najbardziej cenionego kodeksu z Sanlúcar de Barrameda (wyd. 8, Monte Carmelo, Burgos 2003). W tym wydaniu, podobnie jak w przekładzie Bernarda Smyraka OCD, wiersz Cantar del alma que se huelga de conocer a Dios por fe ma 11 strof. Dwie dodatkowe, które zawiera tylko kodeks z Sacromonte, E. Pacho umieścił w przypisach. W naszym tomiku te zwrotki zostały włączone w tekst wiersza, jak w wydaniu krytycznym opracowanym przez José V. Rodrígueza OCD i Federico Ruiza Salvadora OCD (wyd. 6, Editorial de Espiritualidad, Madrid, 2009), co odpowiada układowi tego utworu w tłumaczeniu Barańczaka.
Stanisław Barańczak przetłumaczył sześć wierszy św. Jana od Krzyża i opublikował je po raz pierwszy w miesięczniku „W Drodze” (1979, nr 9, s. 39–45). Lektura tych przekładów może odświeżyć rozumienie duchowego doświadczenia mistyka karmelitańskiego, a w tomiku Poezji wybranych zamieszczamy je wraz z tekstami oryginalnymi, gdyż wgląd w ich rdzenną tkankę językową pozwala docenić kunszt tłumacza. Warto bowiem pamiętać, że Barańczak traktuje przekładany utwór jak „miniaturowy model świata”, starając się pieczołowicie odtworzyć go w języku polskim. Barańczak uwzględnia przy tym wszystkie elementy składowe wiersza, gdyż w procesie krystalizowania się znaczeń biorą udział wszelkie środki wyrazu, jak to zresztą sam wyjaśnia w Małym, lecz maksymalistycznym manifeście translatologicznym. Esej ten jest częścią książki Ocalone w tłumaczeniu. Szkice o warsztacie tłumacza poezji z dodatkiem „Małej Antologii Przekładów-Problemów”, która ukazała się w Wydawnictwie a5 (wyd. 3 poprawione i rozszerzone, Kraków 2004). Sięgnęliśmy do niej po komentarz dotyczący rozwiązywania przez Barańczaka problemów z przekładem wiersza św. Jana od Krzyża Vivo sin vivir en mí (tamże, s. 286–287).
Pragniemy tomikiem Poezji wybranych przypomnieć, iż utwory św. Jana od Krzyża tłumaczył także Barańczak. Co więcej, komentarz warsztatowy ujawnia tematy od dawna obecne również w jego własnej twórczości, zwłaszcza w zainteresowaniu poezją metafizyczną.