Itinera Spiritualia: Vol. IX [2016]

Oddajemy do rąk czytelników IX numer rocznika „Itinera Spiritualia”, dzieła związanego z Karmelitańskim Instytutem Duchowości w Krakowie, działającym nieprzerwanie już od ćwierć wieku. Z tej okazji warto przypomnieć, że instytucja ta zawdzięcza swoje istnienie karmelitom bosym, wykładowcom Wyższego Seminarium Duchownego Karmelitów Bosych w Krakowie, którzy przed dwudziestu pięciu laty przy klasztorze przy ul. Rakowickiej 18 rozpoczęli serię wykładów poświęconych duchowości. Idea wykładów wprowadzających w duchowość chrześcijańską, a w szczególności w bogatą duchowość karmelitańską, wyłoniła się z potrzeby wielu osób, tak konsekrowanych, jak i wiernych świeckich, którzy zgłaszali potrzebę pogłębienia swojej wiedzy w tym zakresie. Pomysłodawcą i założycielem Karmelitańskiego Instytutu Duchowości był o. Jerzy W. Gogola, pełniący funkcję jego dyrektora.
Jako nowy Redaktor naczelny oraz Wicedyrektor Karmelitańskiego Instytutu Duchowości z wdzięcznością spoglądam na minione ćwierćwiecze działalności tego Instytutu, na profesorów i wykładowców oraz na ponad sześciuset absolwentów, którzy w ciągu tych lat przyczynili się do jego istnienia i rozwoju.
Wśród tematów poruszanych przez autorów niniejszego tomu „Itinera Spiritualia” większość stanowią zagadnienia związane z życiem i nauczaniem św. Teresy od Jezusa, doktora Kościoła (cztery artykuły, w tym trzy obcojęzyczne). Przewaga tematyki terezjańskiej jest świadectwem intensywnego przeżywania przez cały Zakon Karmelitów Bosych ubiegłorocznego Jubileuszu pięćsetlecia narodzin św. Teresy z Awili. Warto podkreślić, że ich autorzy pomimo odmiennych perspektyw badawczych (A.S. Wach – perspektywa filozoficzna, I. Matthew – perspektywa misyjna i pastoralna, U. Dobhan – perspektywa historyczna, F.J. Sancho Fermín – perspektywa mistyczna i antropologiczna) w swoich wnioskach zbliżają się do siebie. Łączy ich przecież przedmiot badań – życie i doświadczenie Świętej Reformatorki Karmelu, które w wyjątkowy sposób skoncentrowane było na relacji z Bogiem. W owej głębokiej relacji przyjaźni – jak stwierdził A.S. Wach – można doszukać się pewnej filozoficznej podstawy, metafizycznej podwaliny wszelkiego działania, owej conditio sine qua non działalności misyjnej Kościoła (I. Matthew) oraz zrozumienia tego, co najgłębsze w człowieku. Albowiem „żadna antropologia nie osiągnęła tak szerokiego i pozytywnego zrozumienia bytu ludzkiego jak ta, która wyłania się z żywego doświadczenia Boga” (F.J. Sancho Fermín).
W optyce zeszłorocznej pozostają także artykuły, które poświęcone są tematyce rad ewangelicznych – czystości, ubóstwa i posłuszeństwa. Podobnie jak jubileusz terezjański inspirował do badań nad życiem i dziełem św. Teresy, tak również Rok Życia Konsekrowanego skłonił naszych autorów do ukazania rad ewangelicznych najpierw w ogólnej perspektywie teologii mistycznej (S. Urbański), a następnie w nauczaniu doktorów Karmelu (J.W. Gogola).
Pozostałe artykuły poruszają tematy aktualne. W związku z przeżywanym obecnie Rokiem Miłosierdzia publikujemy tekst Miłosierni jak Ojciec. Refleksje o postawie miłosierdzia spowiednika i penitenta w sakramencie pokuty i pojednania autorstwa S. Fudali. Znajdziemy w nim dobrą charakterystykę postawy miłosierdzia, którym winien kierować się nie tylko spowiednik, lecz także penitent przystępujący do sakramentu pokuty i pojednania. Artykuł G. Firszta Konstytucje instytutów życia konsekrowanego jako kodeks życia duchowego proponuje duchowe odczytanie owych konstytucji jako swego rodzaju „księgi życia”, „Ewangelii w kluczu instytutu” oraz „bramy, przez którą konsekrowani instytutu wchodzą do życia chrześcijańskiego”. Autor pragnie tym tekstem zachęcić nie tylko karmelitów bosych, dokonujących w obecnym sześcioleciu (2015–2021) relektury własnych Konstytucji, lecz także wszystkie osoby konsekrowane, do odnowionego spojrzenia na konstytucje własnego instytutu. Na koniec proponujemy także artykuł C. Sękalskiego, który odkrywa przed nami tak ważną z punktu widzenia dzisiejszej problematyki społecznej rolę płci (gender) w życiu duchowym. Rzeczywiście temat ten jest niezwykle interesujący i – jak zauważa autor – nie został dotąd szeroko opisany w duchowości chrześcijańskiej.

Piotr Nyk OCD
Redaktor naczelny