Terezjańskie dziedzictwo I [KŻ 10]

Bł. Anna od św. Bartłomieja

Bł. Anna od św. Bartłomieja, której poświęcony jest tegoroczny Tydzień Duchowości, nie jest jedną z tych wielkich postaci historii Karmelu, których imiona wymienia się przy każdej okazji. W kręgach karmelitańskich, poza wąskim gronem specjalistów, niewielu potrafiłoby przytoczyć podstawowe dane biograficzne, a większość prawdopodobnie myliłaby ją z Anną od Jezusa lub z Anną od św. Augustyna czy jeszcze z którąś inną Anną: od Aniołów, od Wcielenia lub od Trójcy Przenajświętszej. Natomiast ogółowi wiernych w Kościele, szczególnie w Kościele polskim pozostaje nieznana. Nie można mieć o to pretensji, gdyż w języku polskim nie mamy wydanych praktycznie żadnych pism Błogosławionej, a informacje na jej temat są bardzo skąpe i w dodatku rozproszone.
Tymczasem trzeba powiedzieć, że nasza Błogosławiona należała do osób z najbliższego otoczenia św. Teresy od Jezusa. Osób, które dla swojej Świętej Matki tworzyły święte środowisko i które bezpośrednio wspierały jej dzieło reformy Karmelu. Przez kilka ostatnich lat życia św. Teresy Anna od św. Bartłomieja była jej osobistą sekretarką i zaufaną przyjaciółką. Towarzyszyła Reformatorce Karmelu w jej podróżach fundacyjnych i w odwiedzinach klasztorów. Pomimo dużej różnicy wieku – Anna bowiem była 34 lata młodsza od Teresy – stała się powiernicą wielu trudnych spraw przeżywanych przez Matkę. Została też wciągnięta w najbardziej dramatyczne wydarzenia związane z reformą.
Bł. Anna od św. Bartłomieja to nie tylko wierna towarzyszka i naoczny świadek Wielkiej Teresy, ale rzeczywista transmisora, jak mówią Hiszpanie, „przekazicielka” charyzmatu i posłannictwa terezjańskiego. Chcąc więc na nowo przemyśleć kształt charyzmatu karmelitańskiego i jego rozwój, nie możemy myśleć tylko o osobie św. Teresy od Jezusa, ale musimy jednocześnie myśleć o tych, którzy ją otaczali i byli jej najbliższymi współpracownikami. Charyzmatu i posłannictwa św. Teresy od Jezusa nie wolno nam rozpatrywać w izolacji od najbliższego kontekstu, w oderwaniu od osób i otoczenia, z którym była związana. Bez takiego szerokiego spojrzenia nawet Wielka Teresa przedziwnie szybko maleje w naszych oczach i staje się po prostu niezrozumiała. Początkowo niebezpiecznie podziwiana, z czasem zaczyna się nam jawić strasznie abstrakcyjnie. Wielcy, także wielka Święta Teresa z Awili, zawsze są powiązani z konkretnymi osobami. Możemy ich zrozumieć jedynie w relacji z innymi.

Albert Wach OCD