Duchowość Waleczna

Zawalczenie o swoje sprawy, o siebie, o ideały to męska rzecz. W walce człowiek nabiera hartu ducha i nie boi się wyzwań. Rzucone przez czas i historię rękawice wyznaczają szlaki walecznych.
Książka jest adresowana do środowisk, które w swym życiu kładą nacisk na zorganizowany styl, dyscyplinę, porządek, działają wspólnie pod określonym dowództwem, przynależą do chorągwi czy bandery, zależy im na osiąganiu wspólnych celów – od rycerzy, skautów, harcerzy, po jednostki żołnierskie, a nawet wspólnoty zakonne.
Żyjemy w świecie, w którym należy obronić lub wywalczyć wartości, swój społeczny czy duchowy status. Z jednej strony, należy walczyć z grzechem, „aż do przelewu krwi” (Hbr 12, 4), z drugiej, św. Paweł zachęca: „walcz w dobrych zawodach o wiarę, zdobądź życie wieczne” (1 Tm 6, 12).
Apostoł Narodów kontynuuje: Weź udział w trudach i przeciwnościach jako dobry żołnierz Chrystusa Jezusa! Nikt walczący po żołniersku nie wikła się w kłopoty około zdobycia utrzymania, żeby się spodobać temu, kto go zaciągnął. Również jeżeli ktoś staje do zapasów, otrzymuje wieniec tylko wtedy, jeżeli walczył przepisowo. Rolnik pracujący w znoju pierwszy powinien korzystać z plonów. Rozważaj, co mówię, albowiem Pan da ci zrozumienie we wszystkim (2 Tm 2, 3–7).
Aby otrzymać obiecane zrozumienie we wszystkim, sięgamy do źródeł, gdzie tryska ożywcza źródlana woda prawdy. Skąpani, odświeżeni możemy na nowo spojrzeć na to, kim jesteśmy i o co chodzi w naszym życiu. Niewątpliwie zmienia się perspektywa, gdy dzielnie i bez lęku mierzymy się z tym, kim jesteśmy i do czego powołuje nas Bóg.
Nie jest dobrze, gdy chrześcijaństwo ogranicza się do terapeutycznego łagodzenia obyczajów, a zapomina się, że do istoty należy duchowe zmaganie o świętość, by dostąpić wspaniałości przebóstwienia naszej natury.
W czasie, kiedy rozwijają się w zawrotnym tempie wirtualne gry wojenne, ogarniające nie tylko Ziemię, ale i całe galaktyki, należy sobie zdać sprawę, że nie jest to jedynie kwestia wirtualna. „Gwiezdne wojny” pomiędzy rebeliantami a imperium o generatory mocy rzeczywiście zaprzątają współczesną wyobraźnię. „Real” duchowy jest jednak nieporównanie bardziej wymagający, gdyż walka toczy się o naszą godność i naszą przyszłość. Świadomość walki do stoczenia pojawia się, gdy dostrzegamy prawdę o tym, że musimy coś wywalczyć. Nie chodzi o rzecz drugorzędną, nieznaczną, ale o kształt przyszłego życia – wiecznego.
Święty bój jest stałym elementem duchowej rzeczywistości. A mistrzowie ducha, jak teatyn Wawrzyniec ze Scupoli w Walce duchowej czy dominikanin Mikołaj z Mościsk w dziełku O walnej wojnie zachęcają, by bezzwłocznie doskonalić sztukę bojowania. Być może to nie jest przypadek, że największe zainteresowanie w Europie czarnym prochem, wymyślonym przez Chińczyków, wykazywali od XII wieku przede wszystkim mnisi.
Temat walki duchowej pojawiał się najczęściej przy okazji teologii ojców pustyni – temat najbardziej „bojowy” dla pustelników i pustelnic. Od IV do VI wieku wypracowano teologię zmagania się ze złym duchem, dotyczącą unikania jego pułapek, by tym bardziej zdecydowanie zmierzać ku Bogu.
Istniał przedsoborowy schemat myślowy o samoświadomości ludu Bożego jako „Kościoła walczącego”, do którego wrócił nieoczekiwanie Benedykt XVI, mówiąc 21 maja 2012 roku do kardynałów: Pojęcie Ecclesia militans – Kościoła wojującego – nie jest dziś modne. W rzeczywistości jednak coraz lepiej rozumiemy, że jest prawdziwe, oddaje coś z prawdy. Widzimy, że zło chce opanować świat i konieczne jest podjęcie walki ze złem. Widzimy, że zło posługuje się w tym wieloma sposobami: okrutnymi, uciekając się do różnych form przemocy, ale też udaje dobro i w ten sposób narusza moralne fundamenty społeczeństwa. Święty Augustyn powiedział, że cała historia jest walką dwóch miłości: miłości własnej, aż do pogardzania Bogiem, i miłości Boga, aż do pogardzania sobą w męczeństwie. (…) Pan powiedział: „Odwagi, Jam zwyciężył świat”. Jesteśmy w „drużynie” Pana, a zatem w drużynie zwycięskiej.
Jeżeli rozumiemy chrześcijaństwo – używając języka strategów – jako teatr wojny, gdzie działa ukryty nieprzyjaciel i stale zagrożone są podstawowe cele, to jaśniej brzmią słowa św. Pawła: „Ten właśnie nakaz poruczam ci, Tymoteuszu, dziecko moje, po myśli proroctw, które uprzednio wskazywały na ciebie: byś wsparty nimi toczył dobrą walkę” (1 Tm 1, 18). Zagrzewa bezpośrednio do boju.
Osobiście również przez rok (1982/1983) odbywałem służbę wojskową, z początku traktując ją jako stracony bezpowrotnie czas, wyrwany z życiorysu. Lecz właśnie w wojsku Bóg nawiedził mnie łaską powołania do Karmelu, dlatego chciałbym po pierwsze, złożyć hołd Najwyższemu, po drugie, zaofiarować tym, którzy parają się „wojem”, wizję życia duchowego opartą na żołnierskim stylu życia, z dyscypliną i posłuszeństwem w tle. Jest to adresowane do wszystkich, którzy dzielą męski styl bycia.

Nie jest to żaden żart – żyjemy na scenie teatru wojennego. Ta wojna się toczy nieustannie, o każdą minutę, o każdą myśl, o każdy krok. Bliżej nieokreślony przeciwnik, znakomicie zamaskowany, doskonale wyszkolony, przebiegły, wyrachowany i elastyczny, depcze każdemu po piętach i nie zmienia swego celu. A celem tym jest odebranie szczęścia człowiekowi. Ze sceny tej wojny nie da się zejść. Wiedział o tym stary, poczciwy wojownik o imieniu Hiob i mawiał: bojowaniem jest życie człowieka. Można to lekceważyć, ale wtedy, a może najczęściej wtedy, gdy człowiek nic nie robi – przegrywa z kretesem, bez możliwości odwrotu.
Walka duchowa winna być częścią formacji, tym bardziej że formacja kojarzy się z formacją zbrojną. Walka duchowa posiada niebywale długą tradycję, zwłaszcza od czasów ojców pustyni. Zmaganie się z niewidzialnym wrogiem, demaskowanie jego pułapek, szukanie skutecznych rozwiązań doprowadziło do powstania całych traktatów na temat zbrojnych „interwencji”. W praktyce teoria walki jest bardzo użyteczna. Najpierw należy dokonać rozeznania wroga, następnie wymagań pola bitwy, wreszcie poznać strukturę własnego uzbrojenia, by stoczyć bitwę. Toczy się ją, by otrzymać niewiędnący wieniec chwały (1 P 5, 4).
Trzeba jednak zaznaczyć, że nie jest to zaproszenie do jakiejś komputerowej gry. Nie toczy się jakaś gra, choć na przykład sakrament pojednania może być traktowany jako odzyskiwanie kolejny raz życia, tylko że to bój poważny i niebezpieczny, a stawką jest życie wieczne. Święty Augustyn przybliża istotę tej walki: „Cała historia jest walką dwóch miłości: miłości własnej, aż do pogardzania Bogiem, i miłości Boga, aż do pogardzania sobą w męczeństwie”.