Złoty wiek mistyki hiszpańskiej. Nowe drogi [tom II]

Celem mojego studium jest podzielić się z czytelnikami moimi rozmyślaniami przez liczne lata, uświadomić ich, że mistyka „Złotego wieku” jest zawsze aktualna i jest nam potrzebna, bo żyjemy w czasach wyjałowienia duchowego. Chełpimy się osiągnięciami materialnymi, a nie zdajemy sobie sprawy z tego, jak często jesteśmy ubodzy duchowo.
Plan mojej pracy jest następujący: Wybrałem główniejszych pisarzy od początku XVI wieku, aż do szczytu rozwoju mistyki hiszpańskiej, jaki ona osiągnęła w św. Teresie z Avila i św. Janie od Krzyża, jakimi byli Garcia de Cisneros, Francisco de Osuna, Bernardino de Laredo, Diego de Estella i Jan od Aniołów, ten nigdy nie zrozumie gruntownie mistyków Karmelu.
W mojej syntezie starałem się ująć złoty wiek literatury religijnej w Hiszpanii w trzy okresy. Pierwszy od połowy wieku XVI, czyli od ukazania się „Ćwiczeń w życiu duchowym” napisanych przez opata w Montserrat, Garcia de Cisneros. Dalej zająłem się studium głównych pisarzy franciszkańskich z początku XVI wieku, mianowicie Alonso de Madrid, Francisco de Osuna, Bernardino de Laredo. Są to pierwsi autorzy, którzy starają się zaznajomić nas z modlitwą skupienia, czyli recogimiento. Jest to ogólny ruch odnowienia życia duchowego przez skupienie, czyli wejście w siebie i ma ogólniejsze znaczenie, niż później temu słowu nada św. Teresa. Dalszymi pisarzami, również franciszkańskimi są: św. Piotr z Alntara, wielki pokutnik, a nade wszystko apostoł modlitwy prostego ludu; Diego de Estella pisze sławne „Rozmyślania o miłości Bożej”. Już pod koniec XVI wieku Jan od Aniołów tworzy syntezę ruchu franciszkańskiego w swym dziele „Podbój Królestwa Bożego”. Umieszczam go jednak z pisarzami z początku XVI wieku, by już więcej nie wracać do szkoły franciszkańskiej.
W drugiej części pragnę się zająć kilkoma apostołami i kaznodziejami wśród prostego ludu, jak św. Jan de Avila i Ludwik z Granady. Dalej arcybiskup Toledo, Bartłomiej Carranza, autor „Wielkiego katechizmu”, męczennik, bo głównie przez intrygi spędził 17 lat w więzieniach Inkwizycji. Następnie św. Tomasz z Villanueva, sławny kaznodzieja, arcybiskup Walencji i opiekun biednych oraz Ludwik z Leonu, profesor na uniwersytecie w Salamance, sławny myśliciel i poeta. Trzecia część zajęłaby się szczytem mistyki hiszpańskiej, jaki osiągnęła w mistyce Karmelu. Ten ostatni okres jest nie do wyczerpania…