Moje są niebiosa

„Moje są niebiosa” to spojrzenie na Modlitwę zakochanej duszy, jedną z najbardziej odważnych stronic literatury mistycznej. Święty Jan od Krzyża – twarzą w twarz z Bogiem, Władcą wszystkiego – przedstawia nam duszę jako władczynię wszystkiego, łącznie z samym Bogiem.
Słowa światła i miłości Jana od Krzyża, które wydawcy włączyli do jego „dzieł mniejszych”, nie miały tyle szczęścia wśród czytelników i naukowców, co dzieła większe. Mają jednak znaczącą wartość dla całościowego obrazu osoby Świętego. Słowa, dzięki swej zwięzłości i specyfice użytego w nich języka, odsłaniają nam inną twarz Autora, jego bliskość, człowieczeństwo, realizm i zmysł praktyczny.

„Osoba i pisma świętego Jana od Krzyża budzą pragnienia historyków, filozofów oraz teologów. Są źródłem natchnienia dla wielu początkujących poetów, którzy pod wpływem Janowych poematów weryfikują swe umiejętności wzbijania się w górę i podejmują próby własnych lotów. Podobnie jest w przypadku muzyków, którzy w tych samych – pełnych harmonii poematach – odnajdują uwodzące treści dla swych kompozycji.
Ja również należę do tych, którzy odczuwają nieustanne szturmowanie ze strony świętego brata Jana od Krzyża. Czuję się uwodzony nie tylko całokształtem poezji, ale również – i to w sposób szczególny – każdą stroną jego prozy. Zawsze z czułością patrzyłem na zbiór tekstów, który nazwano Słowami światła i miłości. Wyjątkowo urzeka mnie pierwsza grupa owych Słów. Własnoręcznie zapisane przez autora na dwudziestu stronach małego kodeksu zachowały się w parafii Najświętszej Maryi Panny w miejscowości Andújar, leżącej na terenie prowincji Jaén, w Andaluzji, na południu Hiszpanii. Zbiór ten nazwano – od nazwy miejscowości – kodeksem z Andújar. Po odrestaurowaniu rękopisu przypadł mi zaszczyt, by przygotować jego wydanie faksymilowe, które zatytułowałem: San Juan De la Cruz: Dichos de luz y amor [Święty Jan od Krzyża. Słowa światła i miłości]. Codice de Andújar (wstęp i transkrypcja José Vicente Rodríguez, EDE, Madrid 1976). Wydanie to zostało zadedykowane przez Editorial de Espiritualidad (EDE) świętemu Janowi od Krzyża w 250. rocznicę jego kanonizacji (1726) i w 50. rocznicę ogłoszenia go doktorem Kościoła (1926).
Kończąc dzień, raz jeszcze z czułością spoglądam na te nieliczne strony i pragnę złożyć w darze ich autorowi – Janowi od Krzyża – komentarz do kilku z zamieszczonych tam Słów światła i miłości. Ośmielam się skomentować jedną z najwspanialszych stronic: Modlitwę zakochanej duszy. Zajmę się również siedmioma innymi sentencjami, które składają się na całość Janowego rękopisu. Mogąc z niego korzystać, jakby powiedział brat Jan: „obracając go w rękach” – w pozytywnym tego słowa znaczeniu – pozostaje się z wrażeniem uściśnięcia dłoni tego, kto je napisał. Co więcej, rodzi się gwałtowne pragnienie, by ucałować dłonie tego, który zapisał tak piękne i pełne światła słowa.
Mój komentarz nie jest zbiorem osobistych refleksji czy też idei. Koncentruję się raczej na wyjaśnianiu tekstów Jana, krok po kroku; zarówno zawartych w nich słów, jak i przebijającego przez nie ducha. Ów komentarz rodzi się z samego wnętrza stron zapisanych przez mistrza. Pragnę w nim dotrzeć do ciepła każdego ze słów, idei, sugestii, paralelizmów, które – mieszając się ze sobą – wzajemnie się ubogacą w oczach czytelnika. W analizie sentencji zachowam styl Jana. Będę więc komentował zdanie po zdaniu, czasami słowo po słowie czy też wers wybranych słów.
Dar, który zamierzam złożyć Janowi od Krzyża, będzie równocześnie darem dla czytelników. Już od tej chwili liczę na ich wyrozumiałą postawę. Oby strony te wniosły nieco światła, ciepła oraz mądrości, w których Jan od Krzyża zanurzył swoje słowa”.

José Vicente Rodríguez OCD

José Vicente Rodríguez OCD, wydawca i znawca pism świętego Jana od Krzyża, ukazuje nam fragment jego dzieła jako zaproszenie do lektury tych stron pełnych światła i miłości.