Teresa od Jezusa: „Sólo Dios basta” [komplet]

św. Teresa od Jezusa
Poezje | Poesías

Wiersze początkowe, oznaczone numerami od 1 do 9, ukazują drogę mistycznego zjednoczenia – owo oscylowanie między życiem a śmiercią, istnieniem osobnym a zlaniem się duszy z Umiłowanym, aż do odkrycia w dobrowolnym zniewoleniu prawdziwej wolności.
Po nich zamieszczone są wiersze nawiązujące do wydarzeń liturgicznych, takich jak Boże Narodzenie, Obrzezanie, święto Objawienia Pańskiego, czyli Trzech Króli, święto Podwyższenia Krzyża czy wspomnienie świętych otaczanych szczególnym kultem w klasztorach karmelitańskich. Są to wiersze od 11 do 23. Proste w formie, utrzymane w konwencji ludowych pastorałek, czasem stylizowane na rozmowę pasterzy, stanowią przy tym autentyczny wykład teologii. Weźmy choćby wiersz 16, którego tematem jest obrzezanie jako figura przyszłego krwawego „trudu” Odkupienia.
Inspiracją dla pewnej grupy wierszy – w tomiku oznaczonych numerami 10 oraz od 24 do 30 – były uroczystości obłóczyn i profesji zakonnej sióstr, rodzinne, chciałoby się powiedzieć, święta wspólnoty, dające Autorce okazję do refleksji nad istotą powołania i czekającymi nowicjuszkę zadaniami.
Ostatni utwór (31) to całkiem odmienny w nastroju wiersz żartobliwy, inscenizujący egzorcyzmy nad pasożytami. Nawiasem mówiąc, daje on pewne wyobrażenie o warunkach bytowania w ówczesnych klasztorach…

***

św. Teresa od Jezusa
Rozważania o Pieśni nad pieśniami

Rozważania św. Teresy na temat Pieśni nad Pieśniami powstały prawdopodobnie w klasztorze św. Józefa w Awili między rokiem 1568 a 1572. Wskazują na to takie wspomniane w tekście fakty, jak kanonizacja bł. Dydaka z Alkali w roku 1572 (por. R 2, 29) czy ekstaza przeżyta przez Świętą w Salamance w kwietniu 1571 (por. R 7, 2). Z kolei niemożliwe, aby św. Teresa pisała medytacje po roku 1572 – kiedy to o. Ludwik z Leónu został za tłumaczenie Pieśni uwięziony. Ojciec Dominik Báñez, cenzurujący dzieło, datuje swoją lekturę na rok 1575 (por. R 7, 10). Opublikował je o. Hieronim Gracián w Brukseli w 1611 roku. On też podzielił tekst na rozdziały, zaopatrując je w krótkie streszczenia.
Rękopis, spalony przez Świętą na polecenie spowiednika, o. Diega de Yanguas, nie zachował się. Przedtem jednak, zgodnie z jej wolą, zostały sporządzone cztery kopie. Są to: rękopis z Alby de Tormes, najbardziej kompletny, oraz trzy inne – z Baezy, Consuegry i Las Nieves.
Próbować oddać w przekładzie tego skromnego dziełka – nie wiadomo nawet czy zachowanego w całości – kontekst kulturowy, który ukształtował św. Teresę, i wyrazić jej niepowtarzalną osobowość poprzez tworzenie nowego języka, to jakby starać się wcielić w wielką Reformatorkę. Któż się podejmie wyjaśnienia zawartych w Pieśni nad Pieśniami „wielkich rzeczy i tajemnic” (grandes cosas y misterios, 1, 8)? Alargarme más sería atrevimiento (7, 9) – „Zagłębiać się w to dalej byłoby zuchwałością”, mówi Święta. Niemniej to właśnie czyni. Nam nie pozostaje nic innego, jak pójść za nią.

***

św. Teresa od Jezusa
Sprawozdania duchowe

„Sprawozdania duchowe – w oryginale: Las Relaciones – należą do tak zwanych dzieł mniejszych (obras menores) świętej Teresy z Ávili. Nie jest to utwór jednolity, lecz zbiór sześćdziesięciu siedmiu różnej długości zapisków, w których Autorka przekazuje świadectwo własnych przeżyć mistycznych. Obok Księgi życia i Księgi fundacji najwyraźniej uwidacznia się w nim autobiograficzny charakter jej dzieł. W niektórych zbiorowych wydaniach Sprawozdania pojawiają się w drugiej kolejności, po Księdze życia, jako swego rodzaju uzupełnienie głównej autobiografii. Pierwsze trzy relacje mogą stanowić wstęp do Księgi, pozostałe – epilog, odnoszą się bowiem do faktów czy doświadczeń z okresu po ukończeniu pracy nad nią. Pięć pierwszych różni się znacznie od pozostałych – obejmowanych czasem wspólną nazwą Mercedes (Łaski) – krótszych i nawiązujących do konkretnego zdarzenia.
Teksty powstawały w ciągu dwudziestu jeden lat aktywności pisarskiej Teresy. Pierwsze sprawozdanie pochodzi z roku 1560, szóste, chronologicznie ostatnie, z roku 1581.

***

Szczegółowy opis publikacji w promocji znajduje się w odnośnikach poniżej.