Drukarnia Karmelu Fortecy Najświętszej Maryi Panny w Berdyczowie

Przynależące do Krakowskiej Prowincji zakonnej Wydawnictwo Karmelitów Bosych w Krakowie, które w tym roku celebruje 75-lecie założenia, nawiązuje w swej działalności do chlubnych tradycji edytorskich przedrozbiorowej Prowincji Polskiego Karmelu, wypracowanych przy słynnym klasztorze-fortecy w Berdyczowie na Ukrainie, gdzie w 1758 r. założono znaną nie tylko na kresach wschodnich I Rzeczypospolitej drukarnię.
Do tradycji tych nawiązał już wcześniej w swojej działalności wydawniczej św. Rafał Kalinowski (1835-1907), odnowiciel życia karmelitańskiego w Polsce, który bardzo pragnął zachować ciągłość pomiędzy Prowincją przedrozbiorową i nowymi klasztorami oraz pomiędzy działalnością karmelitów bosych sprzed kasaty klasztorów i sobie współczesnych.
Tegoroczny jubileusz Wydawnictwa stał się bodźcem do monograficznego zestawienia wydanych przez berdyczowską drukarnię pozycji. Pracy tej podjął się z niegasnącym entuzjazmem o. prof. dr hab. Benignus Józef Wanat, znany historyk Zakonu, wykładowca Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie i archiwista Krakowskiej Prowincji Karmelitów Bosych, obchodzący w tym roku złoty jubileusz profesji zakonnej w Karmelu.
Owocem jego pracy jest obecna, kolejna monografia, za którą jesteśmy bardzo wdzięczni. Przedstawia ona, zgodnie z tytułem, działalność wydawniczą i poligraficzną podejmowaną przez naszych współbraci zakonnych w latach 1758-1844 w Berdyczowie. Wykaz zgromadzonych druków jest imponujący: obejmuje całościowo 829 pozycji, z których 23 nie były odnotowane ani w rejestrach bibliograficznych K. Estreichera, ani w pracy J.M. Giżyckiego. Bibliografia druków berdyczowskich, podzielona fachowo na poszczególne działy tematyczne, a także skatalogowana w porządku chronologicznym, została nadto ubogacona obszernym wprowadzeniem dotyczącym dziejów klasztoru, historii drukarni i jej funkcjonowania, wykazem dyrektorów i pracowników wydawnictwa oraz wymownymi ilustracjami.
Dziękując za tę monografię, żywię nadzieję, że będzie ona przydatna nie tylko badaczom polskiego piśmiennictwa religijnego i działalności edytorskiej polskiego Kościoła w wiekach XVIII-XIX, ale stanie się także miłą pamiątką obchodów 75-lecia Wydawnictwa Prowincji i złotego jubileuszu profesji zakonnej Autora.

o. dr Szczepan T. Parśkiewicz OCD